Tìm hiểu các loại móng nhà phổ biến nhất hiện nay

Móng nhà là một phần quan trọng không thể thiếu trong việc xây dựng các công trình nhà ở, giúp đảm bảo an toàn và sự kiên cố trong quá trình sử dụng. Hiện nay các loại móng nhà được sử dụng phổ biến như móng đơn, móng băng, móng bè, móng cọc. Vậy làm thế nào để lựa chọn được móng nhà phù hợp với công trình của mình... tất cả sẽ được Nhà Huế giải đáp trong bài viết dưới đây. Cùng khám phá ngay nhé.

Móng nhà là gì?

Móng nhà hay còn gọi là móng nền, là bộ phận nằm ở vị trí thấp nhất của một công trình xây dựng như nhà ở, tòa nhà thương mại, hay các công trình dân dụng khác. Giữ vai trò then chốt, móng nhà có chức năng chịu lực và truyền tải trọng từ toàn bộ công trình xuống nền đất bên dưới.

Một hệ móng được xây dựng chắc chắn và bền vững sẽ đảm bảo sự ổn định cho cả công trình, góp phần kéo dài tuổi thọ sử dụng cũng như đảm bảo an toàn cho cư dân sinh sống hoặc làm việc bên trong.

Móng nhà là bộ phận dưới cùng của công trình, chịu lực, truyền tải trọng xuống đất, đảm bảo ổn định

Móng nhà có vai trò gì đối với một công trình?

Móng nhà đóng vai trò nền tảng vững chắc cho toàn bộ kiến trúc phía trên của một công tình. Nhiệm vụ chính của móng là tiếp nhận toàn bộ tải trọng, bao gồm cả tải trọng tĩnh và động từ công trình, sau đó truyền và phân bố lực đều xuống nền đất bên dưới, giúp công trình đứng vững theo thời gian.

Trong một hạng mục xây dựng, các loại móng nhà cấp 4, các loại móng nhà 2 tầng, thường chiếm tỷ lệ chi phí không nhỏ trong tổng ngân sách thi công. Việc đầu tư đúng mức và lựa chọn giải pháp móng phù hợp là yếu tố then chốt giúp công trình đảm bảo độ bền, khả năng chịu lực và an toàn tuyệt đối trong quá trình sử dụng.

Móng nhà đóng vai trò chịu và truyền tải trọng công trình xuống đất, đảm bảo độ bền, ổn định và an toàn

Các loại móng nhà phổ biến nhất hiện nay

Hiện nay, trong lĩnh vực xây dựng có bốn loại móng phổ biến nhất bao gồm móng đơn, móng băng, móng bè và móng cọc. Các loại móng này thường được thi công bằng cách đào hố trên mặt đất, sau đó đổ bê tông để tạo thành khối móng vững chắc, đảm bảo khả năng chịu tải trọng của công trình một cách hiệu quả.

Móng đơn

Móng đơn là loại móng có chi phí thấp nhất, với khả năng chịu lực phụ thuộc vào vật liệu và cấu trúc. Loại móng này thường được sử dụng để đỡ một cột hoặc một nhóm cột gần nhau, phổ biến ở các vị trí như chân cột nhà, cột điện hoặc mố trụ cầu. Móng đơn có thể được thiết kế dưới dạng móng cứng, móng mềm hoặc móng kết hợp và thường được áp dụng trong các dự án cải tạo, gia cố hoặc xây dựng công trình có tải trọng và quy mô vừa và nhỏ.

Móng đơn chi phí thấp, đỡ cột, dùng cho công trình nhỏ, có dạng cứng, mềm hoặc kết hợp

Móng băng

Móng băng là lựa chọn phổ biến trong xây dựng dân dụng nhờ chi phí hợp lý và khả năng chịu lún đồng đều. Đây là loại móng dạng dải dài, liên kết với nhau dọc theo chân tường hoặc giao nhau tại các điểm. Đối với nền đất yếu và dễ lún không đều, ngoài việc đầm chặt đất, các kỹ sư còn bố trí khe lún từ móng băng lên đến tường chắn mái. Móng băng được thi công bằng cách đào hố xung quanh khu vực công trình hoặc đào các rãnh song song trong phạm vi xây dựng. Loại móng này có thể là móng cứng, móng mềm hoặc kết hợp cả hai.

Móng băng dạng dải, chịu lún đều, dùng cho nền yếu, có thể cứng, mềm hoặc kết hợp

Móng bè

Đối với những khu vực có nền đất yếu, mực nước ngầm cao và nguy cơ lún nứt lớn, ngoài việc đầm chặt đất và bổ sung lớp cát nền, các kỹ sư thường sử dụng loại móng bè để khắc phục. Móng bè được trải rộng trên toàn bộ bề mặt nền đất, với các cột móng bố trí theo dạng dải, ô ca-rô hoặc riêng lẻ. Ưu điểm chính của loại móng bè là khả năng phân tán đều tải trọng công trình xuống nền đất, giảm áp lực và ngăn ngừa hiện tượng lún không đồng đều.

Móng bè dùng cho nền yếu, phân tán tải trọng đều, giảm lún, cột bố trí dải, ô ca-rô hoặc riêng lẻ

Móng cọc

Móng cọc là một trong những loại móng không thể thiếu trong xây dựng nhà ở. Loại móng này được thiết kế để xuyên qua các lớp đất yếu, chạm đến tầng đất cứng, bao gồm cọc và đài cọc. Cọc có thể được làm từ tre, cừ tràm hoặc bê tông cốt thép. Móng cọc nổi bật với ưu điểm thi công nhanh, khả năng chịu tải vượt trội và chi phí phù hợp, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng khách hàng.

Móng cọc xuyên đất yếu, gồm cọc và đài cọc, chịu tải tốt, thi công nhanh, chi phí hợp lý

Các yếu tố ảnh hưởng tới việc lựa chọn móng nhà phù hợp

Để lựa chọn loại móng nhà phù hợp, chủ đầu tư cần phải cân nhắc kỹ lưỡng các yếu tố ảnh hưởng, nhằm đảm bảo sự an toàn và hiệu quả lâu dài cho công trình.

Trọng tải của công trình

Để xác định loại móng phù hợp, cần phải đánh giá tải trọng mà công trình sẽ truyền xuống nền móng. Tải trọng này chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố như: trọng lượng của chính công trình, khối lượng nội thất bên trong, cùng các tác động khác như sức gió, con người, hoặc động đất. Trong đó, yếu tố quan trọng nhất là tải trọng của công trình, phụ thuộc vào số tầng và các loại vật liệu xây dựng. Nhà càng nhiều tầng thì tải trọng càng lớn. Công trình sử dụng bê tông cốt thép sẽ tạo áp lực lớn hơn so với nhà xây bằng gạch hoặc vật liệu lắp ghép.

Tải trọng công trình ảnh hưởng bởi số tầng, vật liệu, nội thất, gió, động đất; nhà cao, bê tông áp lực lớn

Địa chất công trình

Mỗi loại móng phù hợp với một loại nền đất khác nhau, chẳng hạn như đất sét, đất cát hay đất rời. Việc khảo sát địa chất là bước cần thiết để có thể nắm rõ được đặc tính của lớp đất nền, bao gồm: mực nước ngầm, loại đất, độ dày của các lớp đất và khả năng chịu tải theo độ sâu. Những thông tin này giúp lựa chọn được loại móng phù hợp, tối ưu cho công trình.

Khảo sát địa chất xác định loại đất, mực nước, độ dày, khả năng chịu tải để chọn móng phù hợp

Kết cấu của móng công trình lân cận

Việc chọn loại móng còn cần xem xét kết cấu móng của các công trình lân cận, bởi chúng thường có điều kiện địa chất và kiểu dáng tương đồng với nhau. Do đó, chủ đầu tư có thể tham khảo kinh nghiệm và một số giải pháp thi công móng từ các công trình đã xây dựng trước đó trong khu vực để áp dụng phù hợp cho dự án của mình.

Xem xét móng công trình lân cận, tham khảo giải pháp thi công phù hợp do địa chất, kiểu dáng tương đồng

Đặc điểm cấu tạo của móng nhà phổ biến hiện nay

Trong xây dựng, các loại móng nhà phổ biến bao gồm móng cọc, móng bè, móng băng và móng đơn. Tùy thuộc vào đặc điểm của công trình và điều kiện địa hình, kiến trúc sư sẽ tính toán và lựa chọn loại móng phù hợp nhất.

Đặc điểm của một số loại móng nhà phổ biến cọc, bè, băng, đơn; chọn loại dựa trên công trình và địa hình

Đặc điểm của móng cọc

Móng cọc được cấu tạo từ hai thành phần chính: cọc và đài cọc. Cọc được đóng sâu xuống các tầng đất để tăng cường khả năng chịu lực cho công trình. Và cọc sẽ có chiều dài lớn hơn nhiều so với tiết diện ngang, được thi công tại chỗ hoặc đóng sẵn, đảm bảo đáp ứng yêu cầu kỹ thuật của công trình. Loại móng cọc này thường được sử dụng trong các trường hợp:

• Nền đất có mực nước ngầm cao, đất yếu, không đạt độ sâu cần thiết.
• Khu vực gần sông, bờ biển, nơi nền đất dễ thay đổi.
• Gần công trình có kênh nước hoặc hệ thống thoát nước sâu.

Đặc điểm của móng bè

Móng bè là một loại móng được sử dụng phổ biến, thường được áp dụng cho nền đất yếu, có sức kháng nén thấp, bất kể cả có nước ngầm hay không. Móng này được trải rộng dưới toàn bộ công trình để phân tán áp lực, giảm tải trọng xuống nền đất. Móng bè sẽ phù hợp trong các trường hợp như:

• Công trình có tầng hầm dùng làm gara, nhà kho.
• Kết hợp với các kỹ thuật xây dựng khác cho các dự án lớn như trung tâm thương mại, nhà cao tầng hoặc chung cư.

Đặc điểm của móng băng

Móng băng được sử dụng phổ biến trong xây dựng nhà ở nhờ khả năng lún đều và thi công đơn giản hơn so với móng đơn. Loại móng này có dạng dải dài, có thể độc lập hoặc giao nhau (hình chữ thập, ô cờ) để đỡ các tường hoặc hàng cột. Khi công trình có cột hoặc tường theo cả hai phương, móng băng tạo thành lưới ô cờ trên mặt bằng. Móng băng ở vị trí hồi nhà cần chắc chắn hơn so với móng băng dọc nhà hoặc tường ngăn và thường có đáy móng cùng độ sâu nhưng chiều rộng lớn hơn.

Đặc điểm của móng đơn

Móng đơn là loại móng độc lập, có hình dạng vuông, chữ nhật, phù hợp cho việc cải tạo, sửa chữa nhà nhỏ hoặc công trình có tải trọng nhẹ. Móng đơn được thiết kế để đỡ một cột hoặc cụm cột gần nhau, giúp chịu lực hiệu quả. Loại móng này thường được sử dụng ở chân cột nhà, cột điện hoặc mố trụ cầu, và là giải pháp kinh tế nhất cho các công trình quy mô nhỏ.

Những sai lầm thường mắc phải khi các gia chủ chọn móng nhà

Móng nhà là yếu tố cốt lõi trong xây dựng, đảm bảo công trình chịu được tải trọng và duy trì sự ổn định lâu dài. Tuy nhiên, không ít gia chủ gặp phải sai lầm trong quá trình chọn và thi công móng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng công trình. Dưới đây là những lưu ý quan trọng giúp gia chủ tránh các lỗi phổ biến và lựa chọn loại móng phù hợp.

Một số sai lầm khi chọn, thi công, ảnh hưởng chất lượng chất lượng của móng nhà

Xác định sai tải trọng

Việc thiết kế móng nhà cần tuân theo các tiêu chuẩn và quy định xây dựng, bao gồm tính toán tải trọng chính xác và lựa chọn vật liệu phù hợp. Thế nhưng, không ít nhà thầu bỏ qua hoặc không đáp ứng được đầy đủ các yêu cầu này, dẫn đến móng nhà bị thiết kế sai lệch. Nếu móng không đáp ứng được các tiêu chí về tải trọng, độ bền và an toàn, công trình có nguy cơ bị lún, nứt, biến dạng hoặc thậm chí sụp đổ, đe dọa đến sự an toàn của người sử dụng. 

Chọn lựa vật liệu xây dựng kém chất lượng

Sử dụng vật liệu xây dựng không đạt chuẩn khi thi công móng nhà không chỉ làm giảm độ bền và mức độ an toàn của công trình, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả sử dụng lâu dài của móng. Vật liệu kém chất lượng có thể khiến móng nhanh chóng xuống cấp, gây tốn kém chi phí sửa chữa.

Không tuân theo quy định xây móng nhà

Các tiêu chuẩn và quy định trong thiết kế, thi công móng được đặt ra để đảm bảo an toàn cho công trình và môi trường xung quanh. Tuy nhiên, nhiều gia chủ và nhà thầu không tuân thủ nghiêm ngặt, vẫn tiến hành xây dựng, dẫn đến các rủi ro về an toàn và sự cố không đáng có trong quá trình thi công. 

Không tuân thủ quy định móng nhà gây rủi ro an toàn, sự cố trong thi công

Các phương pháp khảo sát địa chất trước khi xây móng nhà

Khảo sát địa chất trước khi thi công móng nhà là một bước quan trọng, giúp đánh giá chính xác đặc điểm địa chất của khu vực, từ đó cung cấp dữ liệu cần thiết để thiết kế và xây dựng móng nhà an toàn, hiệu quả. Có nhiều phương pháp khảo sát địa chất khác nhau để đo đạc, phân tích và đánh giá đặc tính của khu vực xây dựng. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến mà gia chủ và đơn vị thi công có thể tham khảo.

Phương pháp đo, phân tích đất và nước ngầm

Phương pháp tập trung vào việc đo lường các đặc tính của đất và nước ngầm, như độ bền, độ cứng, độ đàn hồi, độ ẩm và khả năng dẫn điện. Kết quả phân tích giúp xác định tính chất của đất, mức độ ổn định của nền đất, đặc biệt ở những khu vực có đất sét hoặc mực nước ngầm cao. 

Đo độ bền, cứng, đàn hồi, ẩm, dẫn điện của đất, nước ngầm để xác định tính chất, độ ổn định nền

Phương pháp khoan mỏ địa chất

Phương pháp khoan địa chất sử dụng các thiết bị chuyên dụng để lấy mẫu đất và đá từ sâu trong lòng đất. Các mẫu này sau đó được phân tích để xác định độ sâu, đặc điểm của các lớp đất và đá, từ đó đánh giá khả năng chịu lực của nền đất. 

Khoan địa chất lấy mẫu đất, đá, phân tích độ sâu, đặc điểm, đánh giá khả năng chịu lực nền

Phương pháp khảo sát địa chất bằng đường chân trời

Đây là phương pháp không xâm lấn, sử dụng thiết bị đo lường để phát sóng qua đất và phân tích tín hiệu phản hồi nhằm xác định cấu trúc và đặc tính của các lớp đất. Phương pháp này cho phép khảo sát trên diện rộng, tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời hạn chế tác động đến môi trường tự nhiên, rất phù hợp cho các dự án cần đánh giá nhanh và toàn diện.

Khảo sát không xâm lấn, dùng sóng phân tích đất, tiết kiệm thời gian, chi phí, ít tác động môi trường

Việc lựa chọn phương pháp khảo sát địa chất phù hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy mô công trình, đặc điểm khu vực, mục tiêu khảo sát và ngân sách. Không có phương pháp nào là hoàn hảo cho mọi tình huống, do đó, kết hợp nhiều phương pháp và đối chiếu kết quả sẽ giúp đảm bảo thông tin địa chất thu thập được chính xác, đầy đủ, từ đó hỗ trợ tốt nhất cho quá trình thiết kế và thi công móng nhà.

Quy trình chi tiết khảo sát địa chất móng nhà

Khảo sát địa chất là bước thiết yếu để đảm bảo móng nhà được thiết kế và thi công an toàn, bền vững. Với các công trình quy mô nhỏ, nhà thầu thường kết hợp kinh nghiệm thực tiễn, đánh giá tải trọng công trình, kiểm tra chất lượng nền đất tại khu vực và quan sát loại móng của các công trình lân cận để lựa chọn giải pháp phù hợp. Dưới đây là quy trình chi tiết, bài bản cho việc khảo sát địa chất móng nhà.

Quy trình khảo sát địa chất cần cho móng nhà an toàn, bền; kết hợp kinh nghiệm, đánh giá đất, tải trọng, móng lân cận

Bước 1: Lập Kế Hoạch và Khoan Khảo Sát Địa Chất

Xác định số lượng và vị trí hố khoan dựa trên diện tích đất, bản vẽ thiết kế và quy mô công trình. Sử dụng máy khoan chuyên dụng để khoan sâu, thường đến khi gặp tầng đất cứng hoặc vượt qua các lớp đất yếu, không ổn định. 

Bước 2: Thu Thập Mẫu Đất và Nước Ngầm

Sử dụng các loại dụng cụ chuyên dụng để thu mẫu đất nguyên trạng và mẫu đất rời từ các độ sâu khác nhau trong hố khoan. Nếu khu vực có mực nước ngầm cao, thu thập mẫu nước để đánh giá tác động đến nền đất và vật liệu xây dựng như bê tông, cốt thép. Mẫu được đóng gói cẩn thận, ghi nhãn rõ ràng (vị trí hố khoan, độ sâu, ngày lấy mẫu) và bảo quản trong điều kiện thích hợp để tránh thay đổi tính chất.

Bước 3: Phân Tích và Thí Nghiệm Mẫu

Chuyển mẫu đất và nước ngầm đến phòng thí nghiệm để thực hiện các bài kiểm tra: Độ bền nén, độ cứng, và độ đàn hồi của đất. Hàm lượng nước, độ ẩm, và khả năng thấm nước. Phân tích thành phần hạt và khả năng chịu tải của nền đất. Đánh giá mực nước ngầm và mức độ ăn mòn của nước đối với vật liệu xây dựng. Tổng hợp kết quả để xác định độ ổn định của nền đất và khả năng chịu lực, từ đó đề xuất loại móng phù hợp.

Bước 4: Lập Báo Cáo và Bàn Giao Hồ Sơ

Tổng hợp toàn bộ dữ liệu từ các bước khoan, lấy mẫu và thí nghiệm. Lập báo cáo khảo sát địa chất, bao gồm: Mô tả chi tiết các lớp đất: độ dày, loại đất, đặc tính vật lý và hóa học. Đánh giá khả năng chịu tải của nền đất và gợi ý loại móng phù hợp (móng đơn, móng băng, móng bè, hoặc móng cọc). Bàn giao hồ sơ cho chủ đầu tư và đơn vị thiết kế để làm cơ sở cho giải pháp thi công.

Hy vọng bài viết trên của Nhà Huế đã cung cấp những thông tin cơ bản và hữu ích, giúp gia chủ hiểu rõ hơn về các loại móng nhà phổ biến, ưu nhược điểm của từng loại cũng như vai trò quan trọng của móng trong xây dựng. Để đảm bảo quá trình thi công diễn ra an toàn, hiệu quả và phù hợp với nhu cầu, đồng thời tối ưu chi phí xây dựng, chủ đầu tư nên cân nhắc lựa chọn các đơn vị thi công uy tín, có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực này. 

Liên hệ ngay qua hotline 0935 004 225 để tham khảo ý kiến từ những kỹ sư, kiến trúc sư chuyên nghiệp của Nhà Huế, đảm bảo tư vấn giải pháp tốt nhất, chất lượng công trình bền vững theo thời gian.